YARGITAY 6. HUKUK DAIRESI

6. Hukuk Dairesi 2009/6580 E., 2009/10621 K.

6. Hukuk Dairesi 2009/6580 E., 2009/10621 K.
ÖNALIM HAKKI

4721 S. TÜRK MEDENİ KANUNU [ Madde 733 ]
"İçtihat Metni"

Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan yukarıda tarih ve numarası yazılı önalım davasına dair karar davacı tarafından süresi içinde temyiz edilmiş olmakla dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü.

Uyuşmazlık, önalım hakkına konu edilen payın iptali ile davacı adına tescili istemine ilişkindir. Mahkemece, davanın reddine karar verilmesi üzerine hüküm, davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.

Davacı vekili, dava dilekçesinde, müvekkilinin dava konusu payın ilişkin bulunduğu 1 parsel sayılı taşınmazın paydaşlarından olup taşınmazın diğer paydaşlar N…

…, A…

…, M…

… ve M…

…'ın paylarını 14.12.2006 tarihinde davalıya sattığını, müvekkilinin önalım hakkını kullanmak istediğini belirterek davalı adına kayıtlı payın iptali ile davacı adına tescilini talep etmiştir. Davalı B…

… K…

… vekili, müvekkilinin babasının dava konusu edilen payları almak amacında olduğunu ancak satıcı paydaşların kendisine vekalet vermesi nedeniyle kendi üzerine devralamadığından oğlu olan davalı B…

… K…

… adına satış işleminin gerçekleştiğini, daha sonra da B…

…'un kendisine devrettiğini, gerçekte paydaş olan N…

… K…

…'ün satın aldığını,rayiç değerin tapuda gösterilenden daha fazla olduğunu belirterek davanın reddine karar verilmesini savunmuştur. Davacı vekili, dava açıldıktan sonra davalı B…

…'un dava konusu edilen payı N…

… K…

…'e devrettiğinden anılan kişinin de davaya dahil edilmesini istemiştir. Davalı N…

… K…

… vekili, dava konusu edilen payların satışının müvekkiline verilen vekaletname ile gerçekleştiğinden önce müvekilinin oğlu adına satış gerçekleştirildiğini daha sonra kendi üzerine devraldığını belirterek davanın reddini savunmuştur.Mahkemece, 1957 tarihli ve 12/2 sayılı İBK gereğince asıl amacın ortaklararası bir satış olduğu,paydaş olan N…

… K…

…'ün aldığı vekaletnameler ile satıcı paydaşların paylarını oğlu B…

…'a satmış gibi göründüğünü, B…

…'un da babası olan paydaş N…

…'ye satış görünmesine rağmen bedelsiz olarak devrettiği, B…

…'un satın alacak ekonomik durumunun bulunmadığı, tarafların kardeş, amca ve yeğen ilişkileri bulunduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

Önalım hakkı paylı mülkiyet hükümlerine tabi taşınmazlarda bir paydaşın taşınmaz üzerindeki payını kısmen veya tamamen üçüncü bir kişiye satması halinde diğer paydaşlara bu satılan payı öncelikle satın alma hakkını veren bir haktır. Bu hak paylı mülkiyet ilişkisi kurulduğu anda doğar ve satışın yapılmasıyla kullanılabilir hale gelir.

Önalım hakkı alıcıya karşı ancak dava açmak suretiyle kullanılır. Türk Medeni Kanunu'nun 733 / 3 maddesi hükmüyle yapılan satışın alıcı veya satıcı tarafından diğer paydaşlara noter aracılığıyla bildirme yükümlülüğü getirilmiştir.

Önalım hakkı satışın hak sahibine bildirildiği tarihin üzerinden üç ay ve her halde satışın üzerinden iki yıl geçmekle düşer. Bu süre hak düşürücü süre olup mahkemece kendiliğinden göz önünde bulundurulması gerekir.

Paylı mülkiyet halindeki taşınmazın paydaşı,payını karı kocaya evlada ya da akrabaya temlik ederse şeklen satış şeklinde gösterilen bu akdin gerçekte satış olmayıp miras hukukuna bağlı veya hibe gibi bir maksada yönelik işlem olduğu iddia edilip kanıtlanırsa 27.3.1957 tarih ve 12/2 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararı uyarınca önalım hakkı kullanılamaz.

Olayımıza gelince;dava konusu edilen 1 parsel sayılı taşınmazın paydaşlarından A…

…, N…

…, M…

…, M…

…, N…

…, A…

… adlarına vekaleten N…

… kendi adına toplam 151/504 payı 14.12.2006 tarihinde 2.200,00 TL bedelle davalı B…

… K…

…'e satmıştır. Davacı da satış noter ihtarı ile bildirilmediğinden öğrenme tarihine göre süresinde açtığı dava ile önalım hakkının tanınmasını istemiştir. Dava konusu edilen paylar 13.03.2007 tarihinde dava açıldıktan sonra B…

… K…

… tarafından babası N…

… K…

…'e 4.999,10 TL bedelle satılmıştır.Müddeabihin yargılama sırasında bu şekilde el değiştirmesi sebebiyle davacı HMUK'nun 186. maddesi gereğince davayı N…

… K…

…'e yöneltmiştir. Davanın açıldığı tarihte dava konusu edilen pay henüz davalı N…

… K…

…'e intikal etmediğinden davanın B…

… K…

….'e yöneltilmesinde bir usulsüzlük bulunmamaktadır. Mahkemece, 14.12.2006 tarihli satışa konu payların tapuda satış gösterilse bile vekil olan satıcının kendi adına alamayacağından davalı oğlu B…

… adına satış gösterildiği gibi amcaları tarafından satış yapıldığı gerekçesiyle hibe kapsamında değerlendirilmiş ise de tapuda yapılan işlemin tarafı olan davalı yapmış olduğu sözleşme ile bağlı olduğundan temlikin muvazaalı olduğu iddiasında bulunarak, kendi muvazaasına dayanamayacağı gibi, işlemin amca-yeğen olan tarafları arasında miras bağı da bulunmadığından olayda 27.3.1957 gün ve 12 /2 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı'nın uygulanma olanağı da yoktur. Bu durumda tapuda satış olarak yapılan temlike karşı taşınmazın paydaşı olan davacı önalım hakkını alıcıya yöneltebilir.

Bu durumda mahkemece davacıya önalım bedelini depo etmesi için uygun süre tanınarak sonucuna göre bir karar vermesi gerekirken yazılı şekilde hüküm kurulmasının doğru görülmediğinden kararın bozulması gerekmiştir.

SONUÇ:Yukarıda açıklanan nedenlerle temyiz itirazlarının kabulü ile HUMK.nun 428.maddesi uyarınca hükmün BOZULMASINA, istek halinde peşin alınan temyiz harcının temyiz edene iadesine, 7.12.2009 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.