YARGITAY 19. HUKUK DAIRESI

19. Hukuk Dairesi 2008/10239 E., 2009/6540 K.

19. Hukuk Dairesi 2008/10239 E., 2009/6540 K.
ÇEKİSPAT YÜKÜPEŞİN SATIŞ

818 S. BORÇLAR KANUNU [ Madde 182 ]
1086 S. HUKUK USULÜ MUHAKEMELERİ KANUNU(MÜLGA) [ Madde 290 ]
"İçtihat Metni"

Taraflar arasındaki menfi tespit davasının yapılan yargılaması sonunda, ilamda yazılı nedenlerden dolayı asıl davanın kabulüne, karşı davanın açılmamış sayılmasına yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davalı-karşı davacılardan Birgül ve Emel vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.

Davacı vekili, müvekkiliyle davalı Birgül arasında akdedilen bayilik sözleşmesi gereği çeşitli tarihlerde müvekkilinin mal sipariş ettiğini, 01.05.2004 tarihinde davalı yanca 03.05.2004 tarihine kadar çeklerin kendilerine ulaştırılması karşılığında mal siparişinin karşılanacağının bildirilmesi üzerine, müvekkilinin 15 adet çeki A... Şarapçılık Birgül'e gönderildiğini, fakat sadece iki adet çek karşılığı malın gönderildiğini ve söz konusu çeklerin karşılığının davalıya ödendiğini, geri kalan 13 adet çek karşılığı 61.600.000.000 TL'lik malın teslim edilmediğini, çeklerin iadesinin keşide edilen ihtarname ile istendiğini, davalının sadece 3417727 nolu çeki iade edip, geri kalan 12 adet çeki iade etmediğini, 132 koli malın bozuk olması nedeniyle davalının görevlisine iade edildiğini, davalı Birgül'ün aldığı çeklerin tümünü yeğeni olan diğer davalı Emel'e cirolamak suretiyle bankalara ibraz ettiğini iddia ederek, çeklerden dolayı borçlu olmadıklarının tespitine, sözleşme gereği taşınmazın üzerine konulan ipoteğin fekkine ve davalıların tazminata mahkum edilmelerini talep ve dava etmiştir.

Davalılar vekili cevap ve karşı dava dilekçesinde yetki itirazında bulunarak davacının iddialarının asılsız olduğunu, müvekkili Birgül'ün iddianın aksine malları çekler karşılığında teslim ettiğini, hatta teslim edilen mallardan bir kısmının bozuk olduğu ileri sürülerek iade edildiğini, dava konusu 12 adet çekin önceki siparişlere ilişkin olduğunu savunarak davanın reddi ile verilen çeklerin karşılıksız çıktığını, alacaklarını tahsil için ipoteğin paraya çevrilmesi yolu ile takibe geçtiklerini, itiraz sonucu takibin durduğunu iddia ederek itirazın iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

Mahkemece iddia, savunma, toplanan delillere ve bilirkişi raporuna göre, davacının davalıya sözleşme uyarınca verdiği siparişler karşılığı çekler gönderdiği, ancak bu çeklerin davalı tarafından alınmasına rağmen karşılığında malların gönderilmediği, çeklerin bedelsiz kaldığı, karşı dava 23.10.2007 gününde müracaata bırakıldığı ve o tarihten bu yana yenilenmediği gerekçesiyle, karşı davanın HUMK'nın 409/1. maddesi uyarınca açılmamış sayılmasına, asıl davanın kabulüne karar verilmiş, hüküm davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.

Çek bir ödeme vasıtası olup, kural olarak mevcut bir borcun tasfiyesine yönelik olarak verildiğinin kabulü gerekir. BK'nın 182/2. maddesi uyarınca aslolan peşin satış olup, peşin satışta, malın ve bedelinin aynı anda verildiği kabul edilmektedir. Somut olayda davacı, belirtilen kuralların aksini iddia edip, verdiği çekler karşılığında kendisine mal teslim edilmediğini, başka bir anlatımla çeklerin avans karşılığı verildiğini ileri sürdüğüne göre, bu iddiasını HUMK'nın 290. maddesi uyarınca yazılı delillerle kanıtlamakla yükümlüdür. Mahkemece bu yönler gözetilmeden ispat külfetinin tayininde yanılgıya düşülerek yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiştir.

Sonuç: Yukarıda açıklanan nedenlerle kararın davalılar yararına (BOZULMASINA), peşin harcın istek halinde iadesine, 01.07.2009 gününde oybirliğiyle karar verildi.