DANIŞTAY 9. DAIRE

Danıştay 9. Daire Başkanlığı         2021/1858 E.  ,  2021/7422 K.
"İçtihat Metni"T.C.
D A N I Ş T A Y
DOKUZUNCU DAİRE
Esas No : 2021/1858
Karar No : 2021/7422

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : ... Gıda Pasta ve Un Mamulleri Tekstil Turizm İnşaat San. Tic. Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. ...
KARŞI TARAF (DAVALI) : ... Vergi Dairesi Müdürlüğü

İSTEMİN KONUSU : ... Vergi Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: ... Sulh Hukuk Mahkemesi Satış Memurluğunun ... numaralı ilani ile satışa çıkarılan Afyonkarahisar ili, ... mahallesi,... ada, ... parselde kayıtlı bulunan taşınmazın 9/32 hissesini satın alan davacı tarafından, söz konusu taşınmazın 1, 2 ve 3. katlarının iş yeri olduğundan bahisle %18 oranı üzerinden tahsil edilen katma değer vergisinin %1 oranı üzerinden alınması gerektiğinden fazladan tahsil edildiği ileri sürülen 112.275,71-TL'nin yasal faiziyle iadesi istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Danıştay Dördüncü Dairesince verilen bozma kararına uyarak yeniden incelemek suretiyle; 23/32 hissesi ..., 9/32 hissesi de ... adına kayıtlı bulunan Afyonkarahisar ili, ... mahallesinde, ... ada ve ... parselde kayıtlı "bahçeli kargir apartman" vasıflı taşınmazın ... 'e ait 9/32 hissesinin, ... Sulh Hukuk Mahkemesi Satış Memurluğu'nca yapılan ihale sonucu davacı tarafından 12/01/2015 tarihinde satın alındığı, söz konusu satış bedelinin davacıya düşen kısmı için %18 katma değer vergisi oranı uygulanarak anılan satış memurluğunca verilen beyanname üzerine 21/01/2015 tarihinde ihtirazi kayıtla ödenen 158.506,88 TL tutarındaki katma değer vergisinin 112.275,71 TL'lik kısmının, taşınmazın 1, 2 ve 3. katlarının tapuda konut olarak kayıtlı olduğu ve bu kısımlar için %1 oranında katma değer vergisi hesaplanması gerektiği iddiasıyla fazladan hesaplandığı ileri sürülerek yasal faiziyle birlikte iadesi istemiyle bakılan davanın açıldığı, mahkemelerince, Uyap sistemi üzerinden, ... Sulh Hukuk Mahkemesi Satış Memurluğu'nun ... sayılı satış dosyası üzerinde yapılan incelemede, dosyaya sunulan tapu takyidatında, satışa konu taşınmazın ... ada ve ... parsel numarasına kayıtlı "bahçeli kargir apartman" vasıflı olduğu, herhangi bir bağımsız bölümün satışa konu edilmediği, ayrıca 11/11/2014 tarihli Taşınmazın Açık Artırma Şartnamesi ve Tutanağında satış için ödenmesi gereken katma değer vergisi oranının %18 olduğunun açıkça belirtildiği, yine Taşınmaz Açık Artırma İlanı'nın 6. Maddesinde ''Satışa iştirak edenlerin şartnameyi görmüş ve münderecatını kabul etmiş sayılacakları'' ibaresinin yer aldığının anlaşıldığı, bu durumda, söz konusu taşınmaz için kül halinde ihaleye çıkıldığı, bu işlem için ödenmesi gereken katma değer vergisinin taşınmazın toplam değeri üzerinden hesaplandığı ve yine davacı şirket tarafından da kül halinde satın alındığı, ayrıca bünyesinde işyerlerini de barındıran taşınmaza ilişkin açık artırma ilanı ve kıymet takdir raporunda da, tapuda konut olarak kayıtlı olduğundan bahisle %1 katma değer vergisi oranının uygulanması gerektiği ileri sürülen 1, 2 ve 3. katlara ilişkin olarak sadece bunlara ait ve m² değerleri üzerinden yapılmış bir kıymet takdiri de bulunmadığı, 11/11/2014 tarihli Taşınmazın Açık Artırma Şartnamesi ve Tutanağı'nda satış için ödenmesi gereken katma değer vergisi oranının %18 olduğunun açıkça belirtildiği dikkate alındığında, tek başına satışa konu edilen "bahçeli kargir apartman" vasıflı taşınmaz için anılan Bakanlar Kurulu kararı eki listelerde yer alan indirimli katma değer vergisi oranlarının uygulanamayacağı, dolayısıyla dava konusu taşınmaz için uygulanacak katma değer vergisi oranının da %18 olacağı açık olduğundan, dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Davacının kazanılmış hakkı gözetilmeden, bozma ilamı dikkate alınmadan bozma kararına uyulduğundan bahisle verilen kararın hukuka aykırı olduğu, Danıştay kararında sadece m2 değeri yönünden inceleme yapılması gerektiğinin belirtildiği, mahkemenin bozmaya uymasıyla diğer hususların kesinleşmiş olması gerektiği, taşınmaza ilişkin kıymet takdir raporunda, 1. katın net 85 m2, 2. katın net 97 m2, 3. katın net 135,20 m2 olduğunun belirtildiği iddialarıyla kararın bozulması istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Yasal dayanaktan yoksun olan temyiz isteminin reddi gerektiği yolundadır

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...'IN DÜŞÜNCESİ: Daire kararında belirtilen gerekçe ile Vergi Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY:
... Sulh Hukuk Mahkemesi Satış Memurluğunun ... numaralı ilani ile satışa çıkarılan Afyonkarahisar ili, ... mahallesi, ... ada, ... parselde kayıtlı bulunan taşınmazın 9/32 hissesini satın alan davacının hissesine düşen satış bedeli üzerinden %18 oranı dikkate alınarak hesaplanan katma değer vergisinin, satın alınan taşınmazın 1, 2 ve 3. katlarının iş yeri olmadığı, tapuda konut olarak kayıtlı olduklarından bahisle bu kısımlara isabet eden satış bedeli üzerinden %1 oranında katma değer vergisi hesaplanmasının gerektiği ileri sürülerek fazladan tahsil edildiği belirtilen 112.275,71-TL'nin yasal faiziyle iadesi istenilmektedir.

İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinde, temyiz incelemesi sonunda Danıştay'ın; görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması, hukuka aykırı karar verilmesi veya usul hükümlerine uyulmaması sebeplerinden dolayı incelenen kararı bozacağı, kararı bozulan mahkemenin kendisine gönderilen dosyayı yeniden inceleyerek bozma kararına uyarak karar verebileceği veya bozma kararına uymayarak eski kararında ısrar edebileceği kurala bağlanmıştır. Anılan Kanun'un 50. maddesinin 4. fıkrasındada "Danıştayın bozma kararına uyulduğu takdirde , bu kararın temyiz incelemesi, bozma kararına uygunlukla sınırlı olarak yapılır." hükmü bulunmaktadır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yer verilen düzenleme karşısında, ilk derece mahkemesi kararlarının, Danıştayca, uyuşmazlığın çözümü de gösterilerek verilen ve kesinleşen bozma kararları üzerine, ilk derece mahkemelerinin, bozma kararında yazılı esaslara uygun olarak karar vermeleri ya da ilk kararlarında ısrar etmeleri dışında başkaca bir karar vermeleri olanaklı değildir. Vergi mahkemesi kararlarının Danıştay tarafından bozulması halinde yeniden verilecek kararlara karşı yapılacak temyiz başvuruları da vergi mahkemesince bozma esaslarına uyulmuş olup olmadığı yönünden incelenebilecektir.
Vergi Mahkemesinin ilk kararında, davacı tarafından açık artırma ile satın alınan taşınmazın kendi payına düşen kısmı için ödediği tutarın zemin katına ilişkin kısmı için %18 oranında katma değer vergisi hesaplanmasının tartışmasız olduğu, uyuşmazlığın taşınmazın 1, 2 ve 3. katları için hangi oranda katma değer vergisi hesaplanması gerektiğine ilişkin olduğu, söz konusu taşınmazın kıymet takdir raporu ile açık artırma ilanında 1, 2 ve 3. katlarının 150 m²'nin altında olduğu ve işyeri olarak kullanıldığının belirtildiği, ancak taşınmazın 1, 2 ve 3. katlarının tapuda konut olarak olarak kayıtlı olduğu, tapuda konut olarak kayıtlı olduğu tartışmasız olan taşınmazın 1, 2 ve 3. katları için, fiili durumun uygulanması mümkün olmadığından ve resmi kayıtlarda geçerli olan durumun vergilendirme için esas alınması gerektiğinden, söz konusu taşınmazın dava konusu kısımları için %18 oranında katma değer vergisi hesaplanmasında hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Sözü edilen karar, Danıştay Dördüncü Dairesinin 01/10/2019 tarih ve E:2015/7096, K:2019/5809 sayılı kararıyla, vergiye tabi konut teslimlerinde katma değer vergisi oranını belirleyen ana unsur konutun m² alanı olduğu, katma değer vergisi oranının net m² üzerinden hesaplandığı, Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 28. maddesinin verdiği yetkiye dayanarak Bakanlar Kurulunun net alanı 150 m²'yi aşmayan konut teslimlerinde %1, net alanı 150 m²'yi aşan konut teslimlerinde ise %18 oranında katma değer vergisi uygulanması gerektiğinin belirlendiği, buna göre, taraflar arasında ihtilaflı olan ve taşınmazın 1, 2 ve 3. katlarında yer alan konutlar için ödenmesi gereken katma değer vergisi ve bu bağlamda davacıya iadesi gereken katma değer vergisinin söz konusu kısımların net m² değerleri üzerinden hesaplanarak bulunması gerektiğinin açık olduğu, Vergi Mahkemesince söz konusu değerlerin tespiti amacıyla, uyuşmazlık konusu taşınmaza ait olan ve dosyada mevcut açık artırma ilanı ile kıymet takdir raporu da incelenerek ve varsa taraflardan bu husustaki bilgi ve belgeler temin edilerek, bunlar yeterli olmadığı takdirde bilirkişi incelemesine başvurularak karar verilmesi gerekirken, davacı tarafından ileri sürülen hesaplamanın doğru olduğu varsayımıyla, 112.275,71 TL tutarındaki katma değer vergisinin davacıya iadesi yönünde verilen kararda hukuki isabet bulunmadığı gerekçesiyle bozulmuştur.
Danıştay'ın ilgili dairesinin temyiz incelemesi sonucunda vermiş olduğu bozma kararına uyulmak suretiyle verilen kararın, Dairesince yeniden temyizen incelenmesi aşamasında yapılacak inceleme, Mahkeme kararının bozma kararına uygun olup olmadığı, bir başka anlatımla, bozma kararının gereklerinin yerine getirilip getirilmediği, kararın bozma kararı doğrultusunda olup olmadığı konusuyla sınırlıdır.
Danıştay İdari Dava Daireleri Genel Kurulu'nun 03/03/2000 tarih ve E:1999/1126, K:2000/394 sayılı kararında, temyiz incelemesi sonucunda bir mahkeme kararının işin esasına ilişkin olarak bozulması halinde mahkemenin, bozma kararına uymak veya ilk kararında ısrar etmek olanağı bulunduğu, Mahkemenin ilk kararında ısrar etmeyerek, bozma kararına uymak suretiyle verdiği kararın temyizi halinde, temyiz merciinin, bu kez bozma kararına uygun karar verilip verilmediğini incelemek durumunda olduğu, temyiz incelemesi sırasında, temyiz merciinin, aynı yasal mevzuatla farklı bir sonuca ulaşmasının, başka bir ifadeyle, ilk bozma ve buna uyularak verilmiş olan yargı kararının aynı mevzuat karşısında yeniden değerlendirilmesinin, taraflar ve uygulama açısından istikrar sağlanması ve kazanılmış haklar yönünden aykırı sonuçlar yaratabileceği belirtilmiştir. Yine, Danıştay Vergi Dava Daireleri Genel Kurulu'nun 21/02/1997 tarih ve E:1995/207, K:1997/125 sayılı kararında, "İlk derece mahkemesi kararlarının temyiz mercii olan Danıştay daireleri tarafından bozulmasından sonra davayı yeniden inceleyen ilk derece mahkemelerinin bozma hükmüne uyarak verdikleri kararlara karşı yapılan temyiz başvuruları ancak, bozma esaslarına uygunluk yönünden temyizen incelenebilecektir. Aksi halde, karar düzeltme yoluna başvurulmaksızın ya da bu yola başvurulmakla birlikte istemin reddi nedeniyle kesinleşen bozma hükmü ile davanın kesin suretle çözümlendiği ve tarafların bununla bağlı oldukları, davanın bir kez daha incelenmesini isteyemeyecekleri biçiminde açıklanan kesin hükmün sonuçları bertaraf edilmiş olacaktır." gerekçesine yer verilmiştir.
Bu itibarla, temyiz incelemesi sonucunda verilmiş olan bozma kararına uyulmak suretiyle verilen kararın, Dairesince yeniden temyizen incelenmesinin, idari yargılama usulünün özellikleri ve genel kabul gören içtihat değişikliklerinin uygulanması gibi istisnai durumlar dışında, bozma kararına uygunluk yönünden yapılması, idari yargıda davaların uzamasını önlemeye, hukuki alanda istikrar sağlamaya ve idari yargı kararlarına güvenin sarsılmasını önlemeye yöneliktir.
Bu durumda, Vergi Mahkemesince, ilk kararda ısrar edilmediği ve bozma kararına uyulduğu belirtildiği halde, bozma kararında öngörülmediği şekilde, söz konusu taşınmaz için kül halinde ihaleye çıkıldığı, bu işlem için ödenmesi gereken katma değer vergisinin taşınmazın toplam değeri üzerinden hesaplandığı ve yine davacı şirket tarafından da kül halinde satın alındığı, ayrıca bünyesinde işyerlerini de barındıran taşınmaza ilişkin açık artırma ilanı ve kıymet takdir raporunda da, tapuda konut olarak kayıtlı olduğundan bahisle %1 katma değer vergisi oranının uygulanması gerektiği ileri sürülen 1, 2 ve 3. katlara ilişkin olarak sadece bunlara ait ve m² değerleri üzerinden yapılmış bir kıymet takdiri de bulunmadığı, 11/11/2014 tarihli Taşınmazın Açık Artırma Şartnamesi ve Tutanağında satış için ödenmesi gereken katma değer vergisi oranının %18 olduğunun açıkça belirtildiği dikkate alındığında, tek başına satışa konu edilen "bahçeli kargir apartman" vasıflı taşınmaz için anılan Bakanlar Kurulu kararı eki listelerde yer alan indirimli katma değer vergisi oranlarının uygulanamayacağı, dolayısıyla dava konusu taşınmaz için uygulanacak katma değer vergisi oranının da %18 olacağı açık olduğundan, dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle ilk karardan farklı ve yeni bir gerekçeyle davanın kabulüne karar verilmesinde yargılama hukuku açısından isabet görülmemiştir.
Dosyadaki belgelerden, söz konusu taşınmazın 1, 2 ve 3. katlarının 150 m²'nin altında olduğunun ve Danıştay Dördüncü Dairesinin 01/10/2019 tarih ve E:2015/7096, K:2019/5809 sayılı kararıyla davanın, taşınmazın 1, 2 ve 3. katlarının konut mu, iş yeri mi olduğu ihtilafından çıkıp, 150 m²'nin altında olup olmadığı ihtilafına dönüştüğünün anlaşılması karşısında Danıştay Dördüncü Dairesince verilen bozma kararında belirtilen hususlar çerçevesinde bir karar verilmek üzere Vergi Mahkemesi kararının bozulması gerekmektedir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. ... Vergi Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının BOZULMASINA,
3. 2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 28/12/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.