DANIŞTAY 6. DAIRE

Danıştay 6. Daire Başkanlığı         2020/4352 E.  ,  2021/4988 K.
"İçtihat Metni"T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2020/4352
Karar No : 2021/4988

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALILAR) : 1- … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
2- … Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :

Dava konusu istem: Kocaeli İli, Gebze İlçesi, … Mahallesi, … Mevkii, … ada,… parsel sayılı taşınmazı kapsayan alanda 3194 sayılı kanunun 18. maddesi uyarınca parselasyon yapılmasına ilişkin … tarih … sayılı Gebze Belediye Encümeni kararının iptali istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesince verilen … tarihli, E:…, K:… sayılı kararda; yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi üzerine düzenlenen raporun ve dosyanın birlikte değerlendirilmesinden, düzenleme sınırının yönetmeliğe uygun belirlendiği, mevzuata aykırı şekilde hisse çözümlemesinin bulunmadığı, parselasyonun dayanağı uygulama imar planına uygun olduğu, düzenleme ortaklık payı (DOP) hesabında ölçütlerin aşılmadığı ve hesabın mevzuata uygun yapıldığı, davacıya yapılan tahsisin hukuka uygun olduğu, dava konusu işlemde hukuka ve mevzuata aykırılık bulunmadığı sonucuna varılarak davanın reddine karar verilmiştir.

Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve istinaf dilekçelerinde ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Parselasyon işleminin dayanağı uygulama imar planına uygun olmadığı, ikinci kez DOP ve kamu ortaklık payı (KOP) alındığı, müstakil mülkiyete sahip iken yapılan parselasyon ile hisseli parselin kendisine tahsis edildiği, bilirkişi raporundaki tespitlerin hatalı olduğu ileri sürülmüştür.

KARŞI TARAFIN SAVUNMALARI : Temyize konu kararın hukuka uygun olduğu belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY: Davacının maliki olduğu Kocaeli İli, Gebze İlçesi, … Mahallesi, … Mevkii, … ada,… parsel sayılı taşınmazı kapsayan alanda 3194 sayılı kanunun 18. maddesi uyarınca parselasyon yapılmasına ilişkin … tarih … sayılı Gebze Belediye Encümeni kararının iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT :
3194 sayılı İmar Kanununun dava konusu işlem tarihinde yürürlükte bulunan halinde, "Arazi ve arsa düzenlemesi" başlıklı 18. maddesinde; "İmar hududu içinde bulunan binalı veya binasız arsa ve arazileri malikleri veya diğer hak sahiplerinin muvafakatı aranmaksızın, birbirleri ile, yol fazlaları ile, kamu kurumlarına veya belediyelere ait bulunan yerlerle birleştirmeye, bunları yeniden imar planına uygun ada veya parsellere ayırmaya, müstakil, hisseli veya kat mülkiyeti esaslarına göre hak sahiplerine dağıtmaya ve re'sen tescil işlemlerini yaptırmaya belediyeler yetkilidir. Sözü edilen yerler belediye ve mücavir alan dışında ise yukarıda belirtilen yetkiler valilikçe kullanılır. Belediyeler veya valiliklerce düzenlemeye tabi tutulan arazi ve arsaların dağıtımı sırasında bunların yüzölçümlerinden yeteri kadar saha, düzenleme dolayısıyla meydana gelen değer artışları karşılığında "düzenleme ortaklık payı" olarak düşülebilir. Ancak, bu maddeye göre alınacak düzenleme ortaklık payları, düzenlemeye tabi tutulan arazi ve arsaların düzenlemeden önceki yüzölçümlerinin yüzde kırkını geçemez. Düzenleme ortaklık payları, düzenlemeye tâbi tutulan yerlerin ihtiyacı olan Milli Eğitim Bakanlığına bağlı ilk ve ortaöğretim kurumları, yol, meydan, park, otopark, çocuk bahçesi, yeşil saha, ibadet yeri ve karakol gibi umumî hizmetlerden ve bu hizmetlerle ilgili tesislerden başka maksatlarla kullanılamaz." hükmü yer almıştır.
Öte yandan Tapu Kanununun 21. maddesinde, köy ve belediye sınırları içinde kapanmış yollarla yol fazlalarının köy veya belediye namına tescil olunacağı, hükmü yer almaktadır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Parselasyon işleminin amacı; imar planı, plan raporu ve ilgili yönetmelik hükümlerine göre, imar adasının biçim ve boyutu, yapı düzeni, inşaat yaklaşma sınırı ve bahçe mesafeleri, yapı yüksekliği ve derinliği, yerleşme yoğunluğu, taban alanı ve kat alanı katsayısı, arazinin kullanılma şekli, mülk sınırları, mevcut yapıların durumu göz önüne alınmak suretiyle üzerinde yapı yapmaya elverişli imar parseli oluşturmaktır. Düzenleme sınırı içerisinde bulunan yol, yeşil alan gibi kamusal alanların bedelsiz olarak kamuya kazandırılması için imar parsellerinde oluşacak değer artışı karşılığında düzenleme ortaklık payı alınması mümkün olmakla birlikte, asıl amaç plana uygun yapı yapmaya elverişli imar parselleri oluşturmaktır.
Kadastral yolların kapatılıp ilgili idare adına ihdas edilerek tescil görmesi ve düzenleme sahasında kadastral aşamada malik olmayan ancak ihdas yoluyla adına tescil yapılan ilgili idarenin kadastral taşınmaz malikleri gibi nitelendirilmesi söz konusu olamaz.
Bu kapsamda daha önce genel hizmetler için kullanılan kadastral yolların imar planı kararı ile arzdaki fiili kullanımı sona ermekle birlikte; alanda imar planı ile genel hizmetler kapsamındaki yollar için taşınmaz ayrılması karşısında, ihdasen tescil edilen kapanan yolların düzenleme sonucu elde edilen umumi hizmetler alanına tahsis edilmesi gerekmektedir.
Aksine bir yaklaşım, umumi hizmet alanları olarak hizmet gören ve kapanan yolların miktarı kadar ilave bir alandan, kadastral karşılığı olmadan düzenleme alanında taşınmaz edinilmesi sonucunu doğurur ki bu durum mülk sahiplerinin aleyhine bir sonuç yaratması yanında 3194 sayılı Yasanın 18. maddesinin amacının dışında, ilgili idare adına taşınmaz elde edilmesine imkan sağlayacaktır.
Danıştay Altıncı Dairesinin yerleşik kararları da; parselasyon işlemi yapılırken düzenleme alanında kapanan kadastral yolların bulunması durumunda düzenleme ortaklık payının, kamu alanlarına ayrılan yerlerden bu kapanan kadastral yolların düşülmesinden sonra hesaplanması ve düzenlemeye giren parsel maliklerinden bu miktarın alınması suretiyle şahıs arazilerinden daha fazla oranda düzenleme ortaklık payı kesilmesine yol açılmamasını öngörmektedir.
Dosyanın ve … İdare Mahkemesinin … esas sayılı dosyasının birlikte incelenmesinden, dava konusu parselasyon işleminin iptali istemiyle başka bir parsel maliki tarafından ... İdare Mahkemesinin E:… sayılı dosyasında açılan davada, İdare Mahkemesince mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen raporda, düzenleme sahasında daha önce yoldan ihdas suretiyle belediye adına parseller oluşturulduğu ve bu parsellerin dava konusu parselasyon işleminde DOP hesabına katılmayıp diğer kadastral parsellerle birlikte doğrudan uygulamaya girdiği yönünde tespit yapıldığı, ancak bilirkişi raporundaki yoldan ihdasa ilişkin tespite itibar edilmeyerek … tarih ve K:… sayılı kararla davanın reddine karar verildiği, anılan karara karşı yapılan istinaf başvurusu üzerine İstanbul Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararında yoldan ihdas suretiyle belediye adına oluşturulan parsellerin DOP hesabında dikkate alınmadığı ve DOP oranının düşürülmesinde kullanılmadığı sonucuna ulaşıldığından parselasyon işleminde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle istinaf başvurusunun kabulü ile İdare Mahkemesi kararının kaldırılmasına, dava konusu işlemin iptaline karar verildiği, anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi Kararının Danıştay Altıncı Dairesinin 05/04/2021 tarih ve E:2020/8842, K:2021/4987 sayılı kararı ile onandığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda, yoldan ihdas suretiyle oluşturulan alanların DOP'tan düşülmeksizin davalı belediye adına tescil edildiği ve DOP oranının olması gerekenden fazla hesaplanmasına neden olunduğu görüldüğünden dava konusu işlemde bu yönüyle hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Bu itibarla, davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddine dair temyize konu Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. Davanın reddine ilişkin Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 05/04/2021 tarihinde oybirliğiyle kesin olarak karar verildi.