DANIŞTAY 10. DAIRE

Danıştay 10. Daire Başkanlığı         2020/5179 E.  ,  2020/6137 K.
"İçtihat Metni" T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2020/5179
Karar No : 2020/6137

TEMYİZ EDEN (DAVACILAR) : 1- …11- …
VEKİLLERİ : Av. …

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Bakanlığı …
VEKİLİ : I. Hukuk Müşaviri Yrd. V. …

İSTEMLERİN_KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:…. sayılı kararının taraflarca aleyhlerine olan kısımlarının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: İstanbul İli, Beşiktaş İlçesinde bulunan .. isimli gece kulübüne … tarihinde yapılan silahlı saldırıda hayatını kaybeden …'ın yakınları tarafından, olayda idarenin sorumluluğunun bulunduğundan bahisle, 01/03/2017 tarihli başvurunun zımnen reddine ilişkin işlemin iptali ile, anne için 11.000.000,00 TL, altı kardeşin her biri için ayrı ayrı 4.000.0000,00 TL, dört yeğenin her biri için ayrı ayrı 1.000.000,00 TL olmak üzere toplam 39.000.000,00 TL manevi tazminatın olay tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istenilmektedir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …. İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararla; davacı anne ve kardeşlerin manevi tazminat istemlerinin sosyal risk ilkesi kapsamında karşılanması gerektiği, yeğenlerin istemlerinin ise ruhsal zararın ağır olmayacağı belirtilerek, dava konusu zımni ret işleminin iptali yönünden davanın incelenmeksizin reddine, anne ve kardeşlerin manevi tazminat istemlerinin kısmen kabulü kısmen reddi ile, anne için 50.000,00 TL, kardeşlerin her biri için ayrı ayrı 25.000,00 TL, olmak üzere toplam 200.000,00 TL manevi tazminatın idareye başvuru tarihinden itibaren işleyecek faiziyle ödenmesine, fazlaya ilişkin istemlerin reddine, davacı yeğenlerin istemlerinin tamamının reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: …. Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesince; istinaf başvurusuna konu … İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve taraflarca ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurularının reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ_EDENLERİN_İDDİALARI : Davacılar tarafından, belirlenen miktarın kendilerinin sosyo ekonomik durumlarına ve müteveffanın yaşam standardına göre düşük kaldığı, miktarın objektif kriterlerinin belli olmadığı, yeğenlerin de acı keder içinde oldukları belirtilerek kararın bozulması gerektiği ileri sürülmektedir. Davalı idare tarafından, hükmedilen miktarların çok fazla olduğu belirtilerek kararın bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI_TARAFIN_SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, temyiz istemlerinin reddi gerektiği savunulmuş, davacılar tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Davacıların temyiz istemlerinin reddi, davalı idarenin temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra 2577 sayılı Kanun'un 17. maddesinin 2. fıkrası uyarınca davacıların duruşma istemi yerinde görülmeyerek işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
A-) Temyize konu kararın, zımni ret isteminin iptali isteminin incelenmeksizin reddi ile manevi tazminat isteminin müteveffanın yeğenleri yönünden reddine ilişkin kısmının incelenmesi;
Bölge İdare mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen kararın, zımni ret işleminin iptali isteminin incelenmeksizin reddi, manevi tazminat istemlerinin müteveffanın yeğenleri yönünden reddine ilişkin kısımları usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bu kısmının bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
B-) Temyize konu kararın, manevi tazminat istemlerinin davacı anne ve kardeşler yönünden kısmen kabulüne, kısmen reddine ilişkin kısmının incelenmesi;
Manevi zarar; kişinin fizik yapısının ve iç huzurunun bozulmasını, yaşama gücünün ve sevincinin azalmasını, kişilik haklarının zedelenmesini, şeref ve haysiyetinin rencide edilmesini, ölüm veya uğranılan diğer cismani zarar nedeniyle duyulan acı ve ızdırabı, kişinin günlük yaşamını zorlaştıran belli ağırlıktaki her türlü üzüntü ve sıkıntıyı ifade etmektedir. Kendisinin veya yakınlarının uğradığı tecavüz, saldırı veya meydana gelen bir ölüm olayı sonucunda; fiziki veya manevi acılar duyan, ruhsal dengesi bozulan, yaşama sevinci azalan kişinin manevi yönden zarara uğramış olduğu kabul edilmektedir.
Manevi tazminat, kişinin mal varlığında meydana gelen eksilmeyi gidermeye yönelik bir tazmin aracı değil, manevi değerlerinde bir eksilme meydana gelen ve yaşama sevinci ve zevki azalan kişinin manen tatminini sağlamaya yönelik bir tazmin aracıdır. Manevi zararın başka türlü giderim yollarının bulunmayışı veya yetersiz kalışı manevi tazminatın parasal olarak belirlenmesini zorunlu kılmaktadır. Manevi tazminat, olay nedeniyle duyulan elem ve ızdırabı kısmen de olsa hafifletmeyi amaçlar. Belirtilen niteliği gereği manevi tazminatın, zenginleşmeye yol açmayacak şekilde belirlenmesi ve tam yargı davalarının niteliği gereği takdir edilecek manevi tazminat miktarının, olayın ağırlığını ortaya koyacak, hukuka aykırılığı özendirmeyecek, bir başka ifade ile benzeri olayların bir daha yaşanmaması için caydırıcı ve aynı zamanda cezalandırıcı bir miktarda olması gerekmektedir.
5233 sayılı Kanun'un açıkça manevi tazminat ödenmesini engelleyen bir hüküm bulunmadığından sosyal risk ilkesine dayalı olarak manevi tazminata hükmedilmesinin önünde bir engel bulunmamaktadır.
Dosyanın incelenmesinden, 01/01/2017 tarihinde meydana gelen silahlı saldırıda yaşamını yitiren ...'ın, davacıların çocuğu ve kardeşleri olduğu, İstanbul Valiliği Terör ve Terörle Mücadeleden Doğan Zarar Tespit Komisyonuna yaptıkları başvurunun Komisyon tarafından zımnen reddedildiği daha sonra, davalı idarenin hizmet kusuruna dayanılarak anne, kardeşler ve yeğenler için toplam 39.000.000,00 TL manevi tazminatın olay tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte ödenmesi istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmıştır.
Bakılan uyuşmazlıkta meydana gelen terör olayından yakınlarını yitiren davacıların elem ve acı duyması nedeniyle oluşan bu manevi zararının sosyal risk ilkesi gereği tazmini gerekmekle birlikte İdare Mahkemesi tarafından davanın kısmen kabulü ile anne için 50.000,00 TL, altı kardeşin her biri için ayrı ayrı 25.000,00 TL olmak üzere toplam 200.000,00 TL manevi tazminatın ödenmesine karar verilmesinin, olayın oluş şekline göre zenginleşmeye sebep olacak miktarda fazla olduğu görüldüğünden, manevi tazminatın amaç ve niteliği de dikkate alınarak olay karşısında duyulan acıyla da orantılı olacak şekilde yeniden manevi tazminat takdiri yapılması gerektiği sonucuna varılmıştır.
Bununla birlikte; benzer olaylar nedeniyle yaşamını yitiren şahısların yakınları tarafından açılan davalarda ilk derece mahkemeleri tarafından hükmedilen, eş için 50.000,00 TL, çocuk için 50.000,00 TL, anne ve baba için 30.000,00 TL ve kardeşler için 15.000,00 TL manevi tazminat miktarları, Dairemizin E:2019/4967, K:2020/970 ve E:2019/8249, K:2020/3966 sayılı kararları ile zenginleşmeye yol açmayacak, hakkaniyetli ve Dairemiz içtihatlarına uygun bulunduğundan onanmış olup, Bölge İdare Mahkemesince davacıların manevi tazminat istemleri hakkında Dairemizin bu kararları emsal alınarak yeniden hüküm kurulması gerekmektedir.
Bu itibarla, manevi tazminat isteminin anne ve kardeşler yönünden kısmen reddi, kısmen kabulüne ilişkin karara karşı taraflarca yapılan istinaf başvurularının reddine ilişkin temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesinin kararının kabule ilişkin kısmına yapılan istinaf başvurusunun reddine ilişkin kısmında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacıların temyiz istemlerinin reddi, davalı idarenin temyiz isteminin kabulüne,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle, zımni ret işleminin iptali isteminin incelenmeksizin reddi, manevi tazminat istemlerinin kısmen reddi, kısmen kabulüne ilişkin …. İdare Mahkemesi kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurularının reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:.. sayılı kararının, manevi tazminat istemlerinin müteveffanın yeğenleri yönünden reddine ilişkin kısımlarının ONANMASINA, anne ve kardeşler yönünden manevi tazminat isteminin kısmen kabulüne ilişkin kısmının BOZULMASINA,
3. Bozulan kısım hakkında yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 14/12/2020 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.